اتیل استات، استیک اتر، استوکسی اتان، اتیل استیک استر، اتیل اتانواتیک مایع بی رنگ است.رایحه ای دلپذیر و میوه مانند دارد. مزه شیرین این ماده به مانند مزه تمشک قرمز می باشد.این ماده به صورت جامد قابل حل در آب است و این به دلیل داشتن ترکیبات پایه ی بشدت ضعیف است. این ماده در مایعات زیستی متعددی مانند بزاق دهان، ادرار و مدفوع انسان یافت میشود.در درون سلول، اتیل استات اصولا در سیتوپلاسم قرار دارد.
یکی از محصولات جانبی خط تولید الکل، اتیل استات میباشد.
ویژگی های ساختاری و شیمیایی اتیل استات
این ماده با فرمول شیمیایی C4H8O2یک حلال قطبی است. دارای دو گشتاور دوقطبی، حاصل از دو اکسیژن الکترونگاتیو موجود بر روی گروه های کربونیل و اتیل است .این ماده فرار با وزن مولکولی ۸۸.۱۱ گرم بر مول، نقطه ی جوش ۷۷ درجه سلسیوس، نقطه ی انجماد ۸۲.۸- درجه سلسیوس،نقطه اشتعال ۴.۴- درجه سلسیوس دارد که سبب می شود این ماده بشدت اشتعال پذیر باشد.
روش های تولید اتیل استات
به ۳ روش عمده صنعتی برای تولید این ماده در زیر اشاره می شود:
۱) عمده ترین روش استفاده از واکنش استری شدن فیشر اتانول و اسید استیک است.
از کاتالیزور جهت سرعت بخشیدن استفاده می شود و با حذف آب میتوان واکنش را به سمت راست که ایده آل است هدایت کرد.
۲) از واکنش تیشچینکو که در آن با ترکیب یک ماده استالدئید و حضور کاتالیزور آلکوکسی میتوان اتیل استات تولید کرد.
CH۳CHO → ۲CH۳COOCH۲CH۳
۳) روش سوم تولید این ماده با استفاده از اسید سیلیکون است. در این روش از اتیلن برای آلکیله کردن اسد استیک استفاده میشود.
C۲H۴ + CH۳CO۲H → CH۳CO۲C۲H۵
در مقیاس صنعت و تخصصی تولید این ماده، از تجزیه کاتالیستی اتانول استفاده می شود. در صورت داشتن اتانول مازاد استفاده از تجزیه ی کاتالیستی به لحاظ اقتصادی صرفه تر است.
کاربردها در خط تولید الکل
اتیل استات حلال قطبی خوبی است و با الکل ، استن، کلروفرم و اتر قابلیت مخلوط شدن را دارد. از این خاصیت حلالیت اتیل استات در صنعت رزین و پلیمریزاسیون آکریلات استفاده می شود.
در فرمولاسیون مرکب‌های چاپ، چسب ها، لاک ها، پاک کننده ها، خوش بو کننده‌ها، ورنی‌های الکلی، آب نبات ها از اتیل استات استفاده می شود.
در ساخت چرم مصنوعی، ورنی، مرکب، سیمان، فیلم عکاسی و … کاربرد دارد.
از این ماده برای استخراج روغن ها، آنتی بیوتیک ها، رزین ها و صمغ ها، استخراج کافئین از قهوه و چای استفاده می شود.
اتیل استات به عنوان یک عامل ژلاتین کننده در تولید باروت مورد استفاده است.
در تولید کاغذ نمادار و کاغذ پشت نما و به عنوان یک جز پولیش ها مصرف می شود.
این ماده در صنعت ساختمان به عنوان یک پیوند دهنده در تکنیک تزریق خاک برای تثبیت خاک جهت آب قلیایی عامل مقاوم کردن شیشه مصرف می شود.
نکات ایمنی (MSDS)
تماس با چشم
در صورت تماس اتیل استات با چشم، فورا چشم‌ها را با مقدار زیادی آب سرد حداقل به مدت ۱۱ دقیقه بشوئید.
تماس با پوست
هنگام تماس اتیل استات با پوست، محل را با آب سرد و صابون بشویید. قسمت تحریک شده پوست را با یک کرم نرم کننده پوست بپوشانید. در صورت ادامه تحریک، به فوریتهای پزشکی مراجعه کنید.
استنشاق
درصورت استنشاق فرد را به هوای آزاد ببرید. در صورت قطعی تنفس به مصدوم تنفس مصنوعی بدهید. در صورت سختی تنفس به فرد با دستگاه، اکسیژن مصنوعی بدهید و با پزشک مشورت کنید
بلعیدن
فرد را وادار به استفراغ نکنید. اگر فرد بی هوش است، به هیچ وجه چیزی به وی نخورانید. لباس و کراوات، جلیقه، گردن بند، کمربند و امثال آن را در بیاورید و به پزشک مراجعه کنید.